Roald Dahl’ın sıra dışı bayan öyküleri: Öptüm Seni

Roald Dahl, çocuk kitaplarıyla öne çıkan bir muharrir. Müellifin resmi internet sitesindeki ömür hikayesi, “Roald Dahl bir casus, savaş pilotu, çikolata tarihçisi ve tıbbi buluşlar yapan bir mucitti” diye başlayınca da en bilinen çocuk kitaplarına uyumlu bir hayat sürdüğünü hissediyor insan.

Dahl, bu renkli hayatı yalnızca harikanın daha doğal karşılandığı çocuk kitaplarına yansıtmıyor. Dahl’ın yetişkinler için yazdığı yapıtları de bir o kadar curcunalı, sıra dışı ve eşsiz. İki romanından biri olan Oswald Amcam ve hikaye kitaplarının neredeyse tamamı 90’lı yıllarda Can Yayınları’nca basılmıştı. Artık sırayla, yeni kapaklarla ve bazen yeni çevirilerle tekrar yayımlanıyor.

Dahl’ın hikayeleri; gündeliği olağandışına, olağandışını sıradan dönüştüren kıssalar. Bu olağandışı bazen fantastik bir öğe oluyor lakin birçok vakit gündelik hayatımızın en sıradan, en sıkıcı yanını dışarıdan bir bakışla fantastikleştiriyor.

Poe’nun küçük sphinx böceğini göz yanılsamasıyla karakterine dev bir canavar zannettirmesi üzere. Sahiden de Dahl’ın hikayeleri, Poe’nunkilerle değişik bir duygudaşlık içinde.

Sıra dışının krallığına güzel geldiniz! Casus, savaş pilotu, çikolata tarihçisi ve tıbbi buluşlar yapan bir mucit. Roald Dahl, yazdığı kitaplar kadar renkli bir muharrir. Charlie’nin Çikolata Fabrikası ve başka çocuk kitaplarıyla tanınan Dahl’ın yetişkinlere anlattığı kıssalar de bir o kadar sihirli.

HİKAYELERDE EKSİK OLMAYAN MİZAH

Dahl, usta bir öykücü, gelmiş geçmiş en uygun kıssa anlatıcılarından biri. Ağızlardan korkan bir adamı, kocalarından illallah diyen bayanları, vefatından sonra beyninin yaşatılmasını kabul eden birini anlatırken gündeliği olağandışına, olağandışını sıradana dönüştürmeyi başarıyor.

Bazen fantastik bir öyküyle çıkıyor okurun karşısına, bazen de dünyayı dışarıdan bir bakışla irdeleyip bizi alışılageldik sisteme yabancılaştırıyor. Çoğunlukla karıkoca alakalarının ele alındığı Öptüm Seni’de insan tabiatının karanlığını, var olduğunu kabul etmek istemediğimiz taraflarımızı ortaya çıkarıyor Dahl. Bunu hiçbir öyküsünde eksik olmayan mizahla yapıyor.

YAZARIN KİTAPLARINDAKİ BAYAN ÖYKÜLERİ

İngilizlerin karar sürdüğü Dahl hikayelerinde bayanın özel bir yeri var. Bazen daha zayıf pozisyonda Dahl’ın bayanları fakat çoğunlukla zayıf pozisyonu güce dönüştürmeyi başarıyorlar. Yakın vakitte tekrar yayınlandığı için Öptüm Seni üzerinden gitmek gerekirse bu kitapta yer almayan dayanılmaz hikaye, Son Perde’yle açıldığını da not düşmek isterim.

Buradaki hikayelerde kocalarından intikam alan birtakım klasik konut bayanlarıyla, klâsik görünümlerinin altında çeşitli tuhaflıklar yatan bayanlarla ve klâsik görünmeye bile tenezzül etmeyen bayanlarla karşılaşıyoruz.

Sayfa: 280

PANSİYONCU BAYAN..

Dahl’ın en çarpıcı bayanlarından biri, Öptüm Seni’nin en çarpıcı hikayelerinden birinde: Pansiyoncu Bayan, kitabın açılış hikayesi, küçük ve vurucu. Ne olduğunu daha tam anlayamadan bitiveriyor ve okuru orta yaşlı, tatlı, anaç bayanların görünüşlerine aldırmamanız gerektiği ikazıyla baş başa bırakıyor.

İKİ ZIT UÇTA GİDİP GELMEK

Dahl romanı ve hikayelerinde bayanı ele alış formunun neredeyse iki zıt uçta gidip gelişi, ne kadar farklı cinsiyet ve genel olarak dünya algısı yaratabilen geniş görüşlü bir müellif olduğunun bir öteki ispatı. Oswald Amcam’daki bayan daha geniş çaplı bir tartışmanın konusu olsa da Öptüm Seni’nin karakterleri, bayanın toplumdaki yerini ve çoğunlukla kocanın yanı denilebilecek bu yerin bayanda yarattığı hisleri Dahl’ın ne kadar uygun anladığının değerli bir göstergesi.